Nikogo nie trzeba przekonywać, że właściwie wykonana podbudowa gwarantuje odporność na działanie obciążenia. Trwałość nawierzchni zależy przede wszystkim od tego, czy wybierzemy właściwe kruszywo – rodzaj oraz frakcję. Zacznijmy od początku.
Czym są kruszywa?
Są to materiały sypkie stosowane w budownictwie m.in. do produkcji zapraw, betonów lub jako podkład pod nawierzchnie drogowe. Pozyskiwane są z kopalń lub z recyklingu. Można je podzielić na kilka kategorii, biorąc pod uwagę rozmiar, pochodzenie czy surowiec. Występują jako naturalne bądź sztuczne. Bliżej przyjrzymy się kruszywom naturalnym.
KRUSZYWA NATURALNE dzielimy na:
- żwirowo-piaskowe – powstałe w wyniku erozji skały, do których można zaliczyć:
- piasek – frakcja do 4 mm – wykorzystywany jest podczas produkcji betonu, zapraw oraz do przygotowania podbudowy pod kostkę brukową lub kratkę trawnikową. Z uwagi na pochodzenie dzielimy na:
- piaski rzeczne – zawierają kwarc; niewykluczony dodatek drobnego żwiru. Są pozyskiwane z rzek, w szczególności z górnego i dolnego brzegu,
- piaski kopalne – wydobywane w kopalniach piasku; mają pochodzenie polodowcowe.
- żwir – frakcja 4-63 mm – stosowany w budownictwie ogólnym, drogowym i hydrotechnicznym. Może różnić się frakcją, a także kształtem. Jego głównymi składnikami są kwarc i skaleń. Ze względu na pochodzenie rozróżniamy żwiry morskie, rzeczne, jeziorne, polodowcowe i inne.
- pospółkę – czyli mieszaninę piasku i żwiru. To materiał wydobywany z piaskowni, rzek; niesortowany. Pospółka o wyższej frakcji – stosowana jest do głębszych warstw podbudowy, niższa frakcja – najczęściej jako podsypka.
- piasek – frakcja do 4 mm – wykorzystywany jest podczas produkcji betonu, zapraw oraz do przygotowania podbudowy pod kostkę brukową lub kratkę trawnikową. Z uwagi na pochodzenie dzielimy na:
- łamane – powstałe mechanicznie. Zaliczamy tutaj: bazalty, granity, wapienie, dolomity, piaskowce.
Podczas przygotowywania podbudowy pod kratką geoSYSTEM istotne znaczenie ma podział kruszyw łamanych pod względem frakcji:
- miał 0-5 mm,
- kliniec 5-25 mm: najczęściej w kształcie wydłużonych ostrosłupów,
- tłuczeń 25-63 mm: w kształcie foremnych brył zbliżonych do sześcianu lub czworościanu, o ostrych brzegach,
- grys 2-5 mm, 5-8 mm, 8-10 mm, 10-25 mm: są to kruszywa granulowane powstałe po przekruszeniu tłucznia w granulatorze, stosowane najczęściej w budownictwie dróg na warstwy ścieralne, wiążące i wyrównawcze,
- niesort 0-16, 0-25, 0-63 mm: mieszane w odpowiednich proporcjach, wyznaczonych przez potrzeby zastosowania konkretnego projektu,
- kamień łamany 63-250 mm: do umacniania koryt rzek, wałów.
Kruszywa łamane otrzymuje się w wyniku mechanicznego rozdrobnienia skał – w przeciwieństwie do kruszyw żwirowo-piaskowych, które występują naturalnie w środowisku. Zalicza się do nich skały różnego pochodzenia, w tym skały magmowe, metamorficzne i osadowe.
Wielkość ziaren decyduje o możliwości ich zastosowania. Warstwę nośną-drenażową pod eko kratką najlepiej wykonać z tłucznia 31,5-63 mm, a warstwę nośną-żyzną z kruszywa łamanego frakcji 0-31,5 mm i substratu intensywnego.
Przekrój warstw pod kratką z trawą:
Przekrój warstw pod kratką wypełnioną kruszywem:
W zależności od przewidywanego ruchu zalecamy wykonać podbudowę o głębokości: